Uit de buurt: schalwijk
Schalkwijk is een wijk in Haarlem, waar verschillende generaties (gast)arbeiders woonachtig zijn. We geven een inkijkje in de levens en levenslessen van een aantal van de bewoners.
“R
are Nederlanders; d
e ene dag met elkaar op de vuist, de volgende dag samen met bier in de hand”
Eerste generatie gastarbeider
Meneer Yildirim
Als je nog precies weet hoe laat je als gastarbeuder vanuit Turkije aan kwam in Nederland, ook al is dat maar liefst 56 jaar geleden, dan kun je wel zeggen dat dit behoorlijk wat impact heeft gemaakt.
Toen meneer Yildirim ( 82 jr ) op 16 februari 1964 om 14:06 als een van de eerste gastarbeiders op Schiphol landde, was er niemand die had gedacht dat hij pas nu, 56 jaar later, zou vertrekken uit Haarlem. We spreken hem vlak voor dat hij weer terug gaat naar zijn familie in Turkije.
Hij kwam vanuit het bruisende Istanbul met een belangrijke taak; hij werd naar Nederland gehaald omdat hij veel kennis had van nieuwe machines die drukkerij Johan Enschede destijds net had aangeschaft.
Hij was een van de eerste Turkse gastarbeiders die in Nederland neerstreek. Op het moment dat hij in Nederland kwam, was het best even wennen: “Istanbul was toen hartstikke modern, veel moderner dan Nederland!”. Ook vond hij Nederland maar een raar land: “Als zelfs de Minister president een spijkerbroek draagt, en mijn directeur op de fiets naar zijn werk komt..”.
Hij kon echter niet zomaar weer terugkeren naar het trotse Turkije. Dit zou in de ogen van zijn vrienden en familie betekenen dat hij had gefaald.
Waar we inmiddels gewend zijn aan de verschillen in de Nederlandse en Turkse cultuur, was dit in de Jaren ’60 wel anders; op zijn nieuwe werkplek werd nogal minachtend gedaan over zijn eetgewoontes en gebruiken. “Ik was een topatleet, ik deed aan worstelen. Ik at natuurlijk geen varkensvlees en paardenvlees, hier werd geen rekening mee gehouden tijdens de lunch.”
De eerste jaren waren zwaar. Maar nu, 56 jaar later, heeft hij toch wat opgestoken van Nederland: “Nederlanders zijn zo nuchter! Iets wat ik ook nooit vergeet is toen ik net een paar jaar in Nederland was, ik op de Botermarkt een paar mannen met elkaar op de vuist zag gaan. Eerlijk waar, de volgende dag zaten ze gewoon bier met elkaar te drinken!”
Ongetwijfeld komt zijn belangrijkste levensles ook door zijn ervaringen in Nederland; heb geduld, neem het leven zoals het is. Als je geduld hebt komt wat je wilt uiteindelijk naar je toe.
Samen eenzaam
“Mensen zijn allemaal hetzelfde, als je maar aardig bent”
Wat je direct aan Ismi merkt is dat ze het hart op de goede plek heeft. Ondanks dat ze in haar ‘vorige leven’ veel meer ruimte had, ze woonde toen namelijk in Santpoort, is ze zonder twijfel erg gelukkig in Schalkwijk. “Ik mis dieren om me heen. Ik had veel verschillende dieren, kippen, veel poezen. Nu omring ik me graag met mensen. Ik voel me heerlijk als ik mensen kan helpen.”
Er is geen woord te veel gezegd, als ze met twee poezen op schoot hier later aan toe voegt: “Er komen hier ook altijd mensen langs….” waarna er weer iemand binnen wandelt. Deze Turkse buurman was niet de eerste, en zal niet de laatste zijn die vandaag langs komt. Het is het directe bewijs dat mensen en dieren zich thuis voelen bij Ismi.
Na 46 jaar in Nederland heb je het nodige mee gemaakt. Zo ook Ayşe uit Turkije. Ze wordt in haar buurt, de Europawijk in Haarlem, liefkozend ‘het Poezenvrouwtje’ genoemd.
Ze woont 11 jaar in Schalkwijk, heeft op dit moment 5 katten, is alleenstaand, maar nooit alleen. Ze zegt hierover: “Iedereen is bij mij welkom, Turks, Nederlands, Marrokaans. Afkomst maakt niet uit. Mensen zijn hetzelfde, behalve de taal die ze spreken.” Ze is gescheiden van haar man en wil sindsdien graag goed doen voor haar en de mensen om haar heen. Even later voegt ze hier nog aan toe: “Als je maar aardig bent”.
Ismi heeft spijt dat ze haar opleiding in Nederland niet heeft afgemaakt. Toen ze net in Nederland kwam waren het andere tijden, vertelt ze: “Vanuit mijn cultuur was het gewoon om niet te gaan studeren. Ik mocht het niet van mijn omgeving “
Na jarenlang wrok gevoeld te hebben over situaties in haar verleden, staat ze nu heel anders in het leven. Nu zegt ze: “Vroeger was ik stil, nu niet meer. Je moet altijd eerlijk blijven. Kwaad is kwaad. Hoe pijnlijk het soms ook kan zijn; je moet eerlijk zijn.”
Als je ziet hoe geliefd deze vrouw is, dan geloof je meteen dat zij de moeder van de buurt is. Ze wordt er namelijk oprecht blij van om anderen te kunnen helpen.
”Ik help graag mensen, maar ik kijk nooit achterom. Ik verwacht niks terug, als ik anderen help. Ik doe het voor mezelf, want ik word er gelukkig van.”
